Wist jij dat er een verborgen systeem in jou zit? Een systeem dat vele functies in jouw lichaam regelt zonder dat jij hier iets voor hoeft te doen? Dat systeem heet het Autonome Zenuwstelsel. In deze blog neem ik stap voor stap met jou door wat het is en hoe jij dit in kan zetten om jouw stressniveau omlaag te brengen. 

Signalen

Een aantal signalen van jouw lichaam herken je vast wel:

• Een bonzend hart
• Klamme handen
• Een hoge borst ademhaling
• Zweet oksels
• Een droge mond

Het zijn signalen van een oeroud systeem, het autonome zenuwstelsel, dat zich in ons lichaam bevind, onze interne piloot om het zo maar te noemen. Maar wat is het nou precies? 

Het Autonome zenuwstelsel

Volgens google wordt het autonome zenuwstelsel als volgt gedefinieerd:

Het autonome zenuwstelsel regelt onwillekeurige lichaamsfuncties zoals hartslag, ademhaling, bloeddruk en spijsvertering, waar je niet bewust over nadenkt. Het bestaat uit twee delen: het sympathische systeem ('gaspedaal') dat het lichaam voorbereidt op actie, en het parasympathisch systeem ('rempedaal') dat zorgt voor rust en herstel.

Het betreft dus een intern systeem die alle vitale functies van het lichaam op onbewust niveau in gang zet. Dit systeem kunnen we in twee verschillende stelsels verdelen namelijk; Het sympathische  en parasympatisch zenuwstelsel. Ook wel bekent als de Vecht of Vluchtreactie. Het sympathisch zenuwstelsel staat voor de vechtreactie, de actie stand. En het parasympatisch zenuwstelsel staat voor de rust en verteringsstand. 

Het sympathische zenuwstelsel - Actie

Dit is het gaspedaal van jouw lichaam. Het stimuleert en activeert de vluchtreactie. Wanneer dit zenuwstelsel is geactiveerd dan gaat jouw hartslag omhoog en je spijsvertering gaat omlaag. Je herkent misschien wel als je net hebt gegeten en je wilt gaan sporten. Je gaat dan ervaren dat jouw eten niet verteert, wat maakt dat het eten weer omhoog komt. Dit komt omdat jouw lichaam op dat moment in de actiemodus komt waardoor alle energie naar jouw spieren gaat. 

Parasympatisch zenuwstelsel - Herstel

Dit is de rem van jouw lichaam. Het stimuleert herstel en start jouw spijsverteringsorganen op. Wanneer dit deel van het zenuwstelsel is geactiveerd gaat je hartslag omlaag en jouw spijsvertering omhoog. Je bent ontspannen en jouw lichaam krijgt de tijd om het voedsel te verteren en te herstellen van alle inspanningen

De Oertijd VS. 24 uurs-economie.

In de oertijd was de vecht of vluchtreactie ontzettend handig. Als er een roofdier op de loer lach dan moest je vechten of vluchten. Een korte piek waarin het lichaam vol in de stress reactie schoot. Dat is immers ook niet zo gek, want je moest overleven. Stress is in dit geval dus een ontzettend mooi systeem dat ons beschermd voor de dood. Echter heeft dat roofdier van de oertijd tegenwoordig plaats gemaakt voor o.a.

• Meningen van anderen
• Deadlines
• Slecht eten
• Fysieke degeneratie
• Overprikkeling van social media
• Verslavingen
• Etc. Etc. Etc.

Met andere woorden; het gaspedaal wordt de hele dag ingedrukt waardoor we constant een hoge mate van stress ervaren. Dat maakt dat ruim 22% van de Nederlanders langdurig chronische stress ervaren!!

De gevolgen hiervan zijn daarom ook steeds zichtbaarder aan het worden in de maatschappij:

• Steeds meer mensen met hart- en vaatziekten
• Oplopende cijfers van diabetes patiënten
• Fysieke degeneratie
• Neurodegenaratieve aandoeningen
• Psychologische klachten zoals depressie, angst & burn-out

Maar hoe kunnen we dit omdraaien? Daarvoor hebben we de rem van ons zenuwstelsel - het parasympatisch deel

Remmen is geen angst

De grote vraag is natuurlijk, hoe kunnen wij als individu nou bewust op onze eigen rem trappen?

We moeten meer ontspanning op gaan zoeken, en dat betekent niet dat we nu een all-inclusive vakantie naar Turkije moeten gaan boeken en denken dat daarmee alles is opgelost. Ontspanning is namelijk een werkwoord, het is een proces.

Ontspanning is een process dat de effecten van stress op je mind en lichaam vermindert.

Die ontspanning levert je namelijk tal van voordelen op:

• Verlaagt jouw hartslag
• Vermindert spierspanning
• Vermindert vermoeidheid
• Verbetert jouw spijsvertering
• Verlaagt je bloeddruk
• Etc. Etc. Etc.

Dit zijn de voordelen die jouw organen gaan ervaren, maar moet jij je eens voorstellen wat dit gaat doen met jouw gezondheid en welzijn op de langer termijn! Dat gaat voor een significant beter leven zorgen.

Maar hoe doe je dat nou concreet? Het is belangrijk dat je (dagelijks) activiteiten gaat doen die ontspannend zijn voor jou. En nee, dat hoeft geen uren te duren. Sommige activiteiten zijn simpel en makkelijk toepasbaar. Denk bijvoorbeeld aan de volgende activiteiten:

• Mediteren
• Journalen
• Sauna & Ijsbanen (hermetische stress) dat maakt jouw lichaam sterker
• Muziek luisteren
• Spelen met je kinderen
• Lezen
• Massage
• 
  

Het zijn subtiele en alledaagse activiteiten die het verschil voor jou kunnen maken. 

Conclusie

Je hebt een gaspedaal en een rempedaal. Het is aan jouw om te bepalen welke je in trapt, dat intrappen doe je met elke keuze die je maakt. Om bewuste keuzes te maken is het van belang dat jij dus letterlijk bewust wordt. Via deze link kan je een intake boeken zodat jij inzicht gaat krijgen in jouw onbewuste gaspedalen. 

Je leven is stuurbaar, zolang je maar weet hoe dat moet. 

Leon Harms | Coach mental Well-Being

Bron:

GGD GHOR Nederland, RIVM & CBS. (2024). Gezondheidsmonitor

Maté, G. (2003). When the body says no: The cost of hidden stress

Attia, P., & Gifford, B. (2023). Leef langer: De wetenschap en kunst van een lang en gezond leven